wieś

PYSZNY BÓR

gmina Poddębce, powiat Łuck, woj. wołyńskie
parafia Zofiówka


Opracowywane w okolicy:
Brzozowy Gród, Adamów, Wólka Kotowska, Hinin, Dermanka,

A B C D E-F G H I J K L-Ł M N O P R S-Ś T U W Z-Ż


Pyszny Bór znany też jako MAJDAN.

Poniższe informacje z książki Alfonsa Kownackiego "Pamiętniki walk wołyńskich chłopów" przysłał Marian Maksymiuk.
Po upadku Powstania Listopadowego w październiku 1831 roku część jego uczestników z oddziału którego dowódcą był hr. Kotowski zostali osiedleni w istniejących już koloniach, Majdan i Pyszny Bór jako czynszownicy (przestarzale: osoba płacąca czynsz; dawniej: a) chłop zwolniony od odrabiania pańszczyzny za roczną opłatą b) dzierżawca ). Osiedleńcy mogli budować chaty oraz zabudowania gospodarcze z drewna bezpłatnie pozyskiwanego z dorodnych sosen porastających okoliczne lasy. Rozpoczęto uprawę ziemi, po uprzednim wykarczowaniu pni, kosić łąki na siano dla inwentarza itp.
W koloni Pyszny Bór zamieszkały rodziny: Kownacki, Domalewski, Sawicki, Zalewski, Skarżyński, Mróz. W koloni Majdan: Kownacki, Słodkowski, Rosiński i Oliwa.
Dzierżawcy za korzystanie z wszelkich dóbr, winni płacić właścicielowi ziemi kilka rubli czynszu w stosunku rocznym. Gdy właścicielem był hr. Kotowski nie upominał się o należne zapłaty. Jego spadkobierczynią została hrabina Mięczyńska.
W roku 1864 car Rosji Aleksander II wydał dekret uwłaszczeniowy na mocy którego znoszono pańszczyznę i nakazywał wyrobnikom w majątkach bezpłatnie wydzielać ziemię na której mieli gospodarować przesiedleńcy. Mieszkańcy kolonii Pyszny Bór i Majdan w dalszym ciągu unikali płacenia należnego czynszu , chcąc skorzystać z dekretu uwłaszczeniowego. Niestety nie mieli do tego prawa, ponieważ nie byli pracownikami właścicieli dóbr ziemskich a jedynie dzierżawcami. Trudno było się im z tym pogodzić - mieszkańcy sąsiednich wiosek zostali uwłaszczeni a oni nie. Sytuację zaogniały hasła rewolucyjne w roku 1905. Próby pertraktacji z hrabiną Mięczyńską nie dały rezultatu, która skierowała sprawę do sądu. Odbyło się kilka rozpraw w sądzie w Żytomierzu, gdzie też zapadł wyrok skazujący. Mieszkańcy musieli opuścić swoje gospodarstwa. Do wykonania wyroku użyto policję (barbusy). Ludność wysiedlono a domy i budynki gospodarcze rozebrano. Po wyrugowaniu kolonii jej mieszkańcy osiedlali się w sąsiednich wsiach, kupując po kilka hektarów ziemi, budując na nich domy mieszkalne i obiekty gospodarcze.
Podczas I Wojny Światowej właścicielem okolicznych ziem został hr. Ostrowski, a po zakończeniu działań wojennych hr. Jezierska. Połacie ziemi i łąk byłych kolonii Pyszny Bór - Majdan przez około 30 lat leżały ugorem, które porastały dzikie trawy, łozy i drzewa zasiane przez wiatr. Cały areał podzielono na działki, na których koszono trawę a po jej skoszeniu wypasano bydło, oczywiście za opłatą którą otrzymywał właściciel ziemi.
Na początku lat 1930 na skraju łąk Majdanu wybudowano z drewna piękną leśniczówkę oraz budynki gospodarcze, którą zamieszkał leśniczy o nazwisku Puścion, nadzorując podległy mu rewir. Właściciel dóbr ziemskich hrabia Jerzy Jezierski ożenił się z hrabiną Marią Teresą Zamoyską, która w wianie wniosła kilkanaście zarodowych klaczy i kilka ogierów rasy anglo-arabskiej. Zaistniała potrzeba wybudowania odpowiednich stajni i wybiegów. Wybór padł na tereny byłej kolonii Majdan.. Projektantem całego kompleksu był inżynier Rykowski. Obok leśniczówki wybudowano piękną stajnię dla koni, magazyn na paszę, szopę do składania siana, koniczyny i narzędzi do uprawy ziemi oraz domek dla obsługi stadniny. Z kolei przystąpiono do usuwania zarośli i drzew, zasypano doły, wybronowano mchy. Ogrodzono wybiegi. Na pozyskanych terenach rolnych siano owies, szlachetne gatunki traw i koniczynę. Tak samo zagospodarowano równinę po byłej kolonii Pyszny Bór. Całość prac zakończono w roku 1937.
Podczas wybuchu II Wojny Światowej stadnina była w trakcie rozkwitu. Tak jak wszędzie po wkroczeniu Armii Czerwonej cały majątek został skonfiskowany. Konie wywiezione w głąb ZSRR w okolice Krymu, a stajnię rozebrano i wywieziono w okolice Łucka. Pozostałe budynki zostały spalone jesienią 1943 roku podczas niemieckiej ekspedycji karnej przeciwko partyzantom radzieckim. Później pola po Pysznym Borze były lądowiskiem dla radzieckich samolotów zaopatrujących odziały partyzanckie.

Projekt WYKAZU GOSPODARSTW, stan w około 1939 r.

1.SŁODKOWSKIJan 17.04.1852 (tu*) - s. Franciszka i Zofii z d. Trybulska, żona (śl.1874) Zofia z d. Rosińska, dzieci: Władysław 1875-1923 (syn Emeryk w Czetyniu), Weronika 1877 (Kownacka), Franciszek 1879, Marek 1881, Józefa 1883-1885 (zm. na dyzenterię), Franciszka 1884, Aleksander 1886, Stanisław 1889, Leon 24.06.1893 (w Nowej Ziemi), Rafał?, Józef 1903, Weronika. Jan miał brata Marcina (ż.Marianna Kownacka) oraz jeszcze 7 sióstr i 3 braci (córka któregoś z nich? - Karolina, po m. Kownacka w Hołyszowie).
2.SŁODKOWSKIJózef, żona Maria, dzieci: m in. Marceli (poniżej) i Emilia 29.06.1901 (w Nowej Ziemi).
SŁODKOWSKIMarceli 1898, żona Brygida z d. Kownacka, dzieci Genowefa, Julia, Bronisław, Józef i Franciszek.
3.SEWRUKJózef, gajowy u Radziwiłła, żona Józefa (Aniela?) z d. Łozińska, dzieci: Cezary, Antoni 17.03.1914-02.06.1944 (poległ pod Monte Cassino w stopniu st. strzelec – 3 Dywizja Strzelców Karpackich,3 batalion ckm.), Wacław, Weronika, Janina.
4.SEWRUKAleksander 1907 - s. Karoliny 1878, żona (śl.1932) Zofia 1909 z d. Wąsowicz - c. Pawła i Marii z d. Barańska, dzieci: Tadeusz, Halina, Barbara, Krystyna, Teresa, Lech, Edwin.

Brak więcej informacji. Proszę Państwa o pomoc w uzupełnianiu wykazu.

Osoby zainteresowane miejscowością / udostępniające informacje:

FORMULARZ zgłoszenia rodziny i uzupełnienia danych

L.p.

Informacje

1.

Anna Słodkowska[czerwiec-lipiec 2006] poz. 1-2.aniawitek(a)onet.eu

2.

Halina Ryszkaniec[czerwiec 2007] poz. 4.sewrukhalina(a)o2.pl

3.

Marian Maksymiuk[grudzień 2007] fragment książki Alfonsa Kownackiego " Pamiętniki walk wołyńskich chłopów". [luty 2013] uzup. poz. 1, 3 i 4, źródło: "Wykaz osób..." ks.W.Żurek i z ksiąg metrykalnych parafii Ołyka.marianmaksymiuk12(a)wp.pl

4.

Zbigniew Franek[marzec 2009] uzup. poz. 3zfranek(a)poczta.onet.pl

5.

Dorota Majkut[kwiecień 2010] uzup. poz. 2. Jestem prawnuczką Marcela i Brygidy (którą pamiętam) Słodkowskich.dora2334(a)wp.pl

Dawniej w Pysznym Borze mieszkała rodzina Moroz, która przeprowadziła się do Adamowa.

Data powstania strony: czerwiec 2006 r., ostatnia edycja: październik 2016 r.